Program do tyczenia budynku

Geodezyjne tyczenie obiektów budowlanych polega na obliczeniu danych z projektu i wyniesieniu ich w terenie. Do obliczenia danych do wytyczenia budynku najczęściej będziemy postępować według schematu:

• w pierwszym kroku ustalimy lokalizację obiektu w terenie na podstawie planu zagospodarowania terenu. W większości przypadków zlokalizaowanie budynku będzie bazowało na granicach, czasem na usytuowaniu względem innych obiektów terenowych, jeżeli obiekt będzie zlokalizowany głęboko w działce,
• kolejnym krokiem jest obliczenie kluczowych elementów tyczenia. Mogą to być elementy obrysu, fundamentów, czy osie konstrykcujne. Do tego celu używać będziemy rzutów: fundamentu, piwnic, lub parteru,
• na koniec wgrywamy uzyskane współrzędne instrumentu pomiarowego, jedziemy w teren i wyznaczamy obiekt na gruncie, na ławach, plikach, trzpieniach lub w inny sposób.

Nie zapomnij

• zgłosić tyczenie w PODGiK,
• pamiętaj, żeby nie korzystać wyłącznie z plików dwg, pdf przesłanych przez projektanta (bez stępla organu zatwierdzającego projekt). Koniecznie poproś o projekt zatwierdzony przez urząd,
• kolejną kwestią są granice w stosunku, do których ustuowany będzie obiekt. Nigdy nie tycz obiektów na niepewnych granicach. Zawsze zamów w PODGiK dokumenty do granic i sprawdź ich zgodność z terenem, z danymi na których opracowano projekt,
• ostatnią kwestią jest kontrola tyczenia. Nie zapomnij sprwadzić taśmą czołówek elementów konstrukcyjnych budynku, oraz odległości wytyczonego obiektu do granic. Jeżeli tyczysz na ławach to wyznacz dodatkowo 4 punkty obrysowe na palikach i sprawdź ich odległości od granic

Na początek ustawmy rysunek do pracy:

• Włącz tryb śledzenie biegunowe - klawisz F10, albo polecenie AUTOSNAP i podaj wartość 63,
• Włącz dynamiczne podpowiedzi - klawisz F12, albo polecenie DYNMODE i podaj wartość 3.

1. Uruchamiamy rysunek w AutoCADzie, w którym mamy zweryfikowaną granicę (najlepiej po pomiarze) przedmiotowej działki,

2. W dowolnym miejscu wkreślamy obrys budynku na podstawie projektu, za pomocą polecenia PLINIA (ang. PLINE) [skrót PL].

• Rozpoczynamy kreślenie obrysu budynku

• Obrys budynku ze stryropianem na podstawie projektu

3. Następny krok to wpasowanie obrysu w odpowiednim miejscu. W przedmiotowym przykładzie budynek będzie równolegle umieszczony do południowej granicy w odległości 6.20 m i odsunięty od zachodniej granicy o podaną warość 12.20 m.

• Na tych granicach, za pomocą polecenia LINIA (ang. LINE) [skrót L]
wkreślamy linie.

• Kreślimy linię na wzdłuż południowej granicy

• Kreślimy linię wzdłuż zachodniej granicy

• Następnie za pomocą polecenia ODSUŃ (ang. OFFSET) odbijamy równlolegle wcześniej wkreślone linie na granicach. Po wpisaniu polecenia podajemy wartość odsunięcia, a następnie wskazujemy element, który chcemy odsunąć i kierunek, w którym odsunięcie ma nastąpić. W naszym przykładzie południową granicę odsuniemy o 6,20 m, a przylegającą do niej wschodnią granicę o 12,20 m.
• Na początku wpisujemy polecenie

• Podajemy wartość odsunięcia od południowej granicy: 6,20 m

• Wskazujemy linię do odbicia na południowej granicy

• Określamy kierunek odbicia linii na południowej granicy

• Następnie odsuwamy linię na zachodniej granicy, zaczynamy od wpisania polecenia

• Podajemy wartość odbicia 12,20 m

• Wskazujemy linię na zachodniej granicy do odbicia

• Określamy kierunek odbicia linii na zachodniej granicy

• Rezultat odbicia linii na granicach z wkreśleniem wymiarów tych odbić, w celu skontrolowania tych operacji

• W ten sposób uzyskaliśmy jeden bok budynku (od południa) i punkt początku tego boku (przecięcie tych odbitych linii).
• Ostatnia czynność to wpasowanie obrysu budynku, które wykonujemy przez wpisanie w linii poleceń WYRÓWNAJ (ang. ALIGN).

• Wybierz obiekt do wpasowania i wciskamy Enter

• Następnie wskazujemy pary punktów: źródłowy i docelowy. Najpierw wskażemy pierwszy punkt źródłowy

• Teraz określamy pierwszy punkt docelowy

• Teraz określamy drugi punkt źródłowy

• Następnie drugi punkt docelowy - na końcu odsunięcia linii, definując kąt wpasowania obrysu na tym boku

• AutoCAD teraz wyświetla komunikat o trzecim punkcie źródłowym. Nie wskazujemy go. Wciskamy Enter - dalej. Na pytanie czy skalować obiekt odpowiadamy, że NIE. Sprawdźmy jeszcze pozostałe wymiary do granic, żeby upewnić się, że powyższe operacje zostały przeprowadzone poprawnie.

• Nie skalujemy wpasowania

• Rezultat wpasowania obrysu budynku do tyczenia

• Usuwamy zbędne elementy

• Wpisujemy w linii poleceń WYMIAR (ang. DIMALIGNED)

• Wskazujemy pierwszy punkt wymiaru

• Wciskamy Shift, a następnie klikamy prawy przycisk myszy i z menu wybieramy 'Prostopadły'

• Pojawi się na linii granicy znak prostopadłości, którego zatwierdzamy lewym przyciskiem myszy

• Wstawienie wymiaru pomiędzy obrysem tyczonego budynku, a wschodnią granicą działki

• Wstawienie wymiaru pomiędzy obrysem tyczonego budynku, a północną granicą działki zgodnie z procedurą opisną powyżej

• Sprawdzamy teraz jakie odległości mamy zapisane w projekcie, gdzie wymiar do granicy wschodniej jest 9,47, a u nas 9,46, natomiast do granicy północnej w projekcie jest 9,00, a u nas 9,02. Mieścimy z się dokładności pomiaru I grupy, dlatego mamy potwierdzenie, że możemy przystąpić do obliczenia danych do tyczenia budynku, ale wcześniej usuwamy wymiary

4. W kolejnym kroku urchamiamy program do tyczenia budynków za pomocą polcenia APIGEO lub AG, gdzie po otwarciu okna głównego aplikacji przechodzimy do menu Operat -> Budynek -> Opracowanie tyczenia, albo od razu uruchamiamy z polecenia TYCZENIEBUDYNKU.

• W ustawieniach podajemy:
  • szerokość styropanu, u naszym projekcie jest to 0,20 m
  • szerkość pustaka, gdzie w naszym projekcie jest to 0,25 m
  • odległość ław od obrysu budynku, standardowo przyjęliśmy 2,0 m
  • minimalna długość deski - 1,20 m
  • maksymalna długość deski - 2,00 m
  • czy dociąć dłuższe deski do krawędzi, ustawiliśmy, że NIE
  • precyzja czołówek - 2 miejsca po przecinku, bo taka dokładność jest użyta w naszym projekcie
• Dane do tyczenia
  • Tyczymy osie pustaka, dlatego zostały one zaznaczone
• Wskaż kontur i osie konstrukcyjne
  • Na początku wkreśliliśmy obrys budynku ze styropianem, dlatego wybieramy 'Wskaż obrys Styropianu'

• Wskaż obrys Styropianu

• Wskaż obrys, który wcześniej został wpasowany

• Wskazujemy punkt początkowy układu osi, czyli punkt od którego w jednym kierunku będzie rosła oś A-Z, a drugim oś 1-9, którą program sam wyliczy.

• Wskazujemy kierunek osi A-Z

• Program wyliczył osie A-Z i od 1 do 9

• Rezultat obliczenia danych do tyczenia

• Uczytelnianie szkicu, w miejscach gdzie występują blisko siebie osie

5. Zapis uzyskanych współrzędnych punktów elementów tyczenia budynku do pliku tekstowego.

• Uruchomienie programu za pomocą polecenia MANUPUNKTMANAGER lub MM

• Okno programy Manupunkt Manager

• Zaznaczamy lewym przyciskiem myszy grupę Tyczenie

• Następnie zaznaczamy menu Eksport

• Zapis punktów do pliku tekstowego klikając przycisk Eksportuj. Podajemy nazwę pliku

• Informacja o zapisie punktów do pliku tekstowego

• Wyświetlenie pliku ze współrzędnymi

Podstawy prawne tyczenia budynku

Dawniej podstawą prawną, opisującą aspekty techniczne tyczenia obiektów budowlanych były instrukcje techniczne:

• G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji
• G-4 Pomiary sytuacyjo-wysokościowe
• G-3.2 Pomiary realizacyjne
• i inne przepisy

Dzisiaj instrukcje zostały włączone z obiegu prawnego i zastąpione rozporządzeniami. W szczególności Standardy Techniczne, czyli rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 9 listopada 2011r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Pojęcia prawne

TYCZENIE

Na samym początku omówimy sobie co rozumie się przez tyczenie – jest to zespół czynności pomiarowych (geodezyjnych) mających na celu wskazanie w terenie lub na realizaowanym obiekcie budowlanym punków o założonym położeniu w przyjętym układzie odniesienia oraz zaznaczenie tych punktów w sposób trwały lub tymczasowy.

OSNOWA REALIZACYJNA

Podstawą tyczenia jest założenie osnowy realizacyjnej. Paragraf 52.1 mówi, że taką osonowę zakłada się, gdy:

• bezpośrednio z istniejącej osnowy geodezyjnej (państwowej, którą możemy zamówić do zgłoszenia pracy geodezyjnej) i osnowy pomiarowej nie można dokonać tyczenia,
• dokładność istniejącej poziomej osnowy geodezyjnej i pomiarowej jest zbyt niska do potrzeb inwestycji,
• istniejąca pozioma osnowa geodezyjna i osnowa pomiarowa podczas realizacji inwestycji może zostać zniszczona.

Taka osnowa musi być:

• siecią jednorzędową,
• siecią dwurzędową – dla złożonych i dużych inwestycji realizownych etapami.

Punkty osnowy realizacyjnej stablilizuje się znakami z materiału trwałego, z jednoznacznym oznaczeniem położenia.

SZKIC DOKUMENTACYJNY

Wynik geodezyjnego tyczenia obiektów budowlanych utrwla się na szkicu dokumentacyjnym, który powinien zwierać:

• osnowę realizacyjną,
• obiekty istniejące w terenie,
• podziemne obiekty istniejące w terenie,
• dane projektowe do wytyczenia,
• miary kontrolne,
• współrzędne punktów głównych, punktów osiowych, punktów charakterystycznych obiektu, punktów przecięcia projektowanych elementów sieci uzbrojenia terenu z elementami istniejącej sieci.

Treść projektowaną oraz obliczone miary kontrolne przedstawia się na szkicu dokumentacyjnym w kolorze czerwonym.

SZKIC Z TYCZENIA

Wyniki tyczenia utrwala się na szkicu tyczenia zawierającym:

• osnowę realizacyjną,
• obiekty projektowane,
• dane do tyczenia,
• dane zrealizowane w trakcie tyczenia,
• pomiar kontrolny,
• adnotację o przyjęciu przez kierownika budowy wytyczonych elementów obiektów, z wyróżnieniem utrwalonych znaków osi głównych obiektów, reperów roboczych i głównych elementów konstrukcyjnych,
• podpis osoby wykonującej tyczenie oraz podpis kierownika budowy.

Treść projektowaną przedstawia się na szkicu z tyczenia w kolorze czerwonym. Natomiast dane z pomiaru kontrolnego wpisuje się na szkicu z tyczenia kolorem czarnym w nawiasie. Orgyginał szkicu tyczenia dołączany jest do dziennika budowy, zaś jego kopia uwierzytelniona przez kierownika budowy pozostaje w dyspozycji wykonawcy.